Archeologia (z gr. ἀρχαῖος archaīos – dawny, stary i -λογία -logiā – mowa, nauka) – nauka, której celem jest odtwarzanie społeczno-kulturowej przeszłości człowieka na podstawie znajdujących się w ziemi, na ziemi lub w wodzie źródeł archeologicznych, czyli materialnych pozostałości działań ludzkich.
Historia – nauka humanistyczna i społeczna, która zajmuje się badaniem przeszłości, a w znaczeniu ścisłym badaniem działań i wytworów ludzkich, aż do najstarszych poświadczonych pismem świadectw, w odróżnieniu od prehistorii, archeologii, antropologii lub historii naturalnej. Wynikiem badań historycznych jest opis dziejów (historiografia).
Historia najczęściej opisuje zmiany dzienne. W narodach obcą przemocą przygniecionych, najczęściej w ciemnościach nocy gotują się wypadki które jasność dnia odsłania. (…) Wiele dziś jest nie wyjaśnionego w dziejach świata, kiedyś historia nocy ciekawszą będzie od historii dni.